Yeter sormayın artık? Ne Zaman Bitecek? Ne Kadar Sürecek? Pik Noktasına Ulaştık Mı? Düşüş Başladı Mı?

İçeriden gelen TV’deki “haber programı” (!) seslerinden içim daraldı.

Herkes ışık görmüş tavşan gibi kal gelmiş bitmesini bekliyor. Psikolojimiz, TV ve diğer medya araçlarının umurlarında değil ilgimizi sömürüp reytinglerini yükseltme derdindeler, aynı şeyleri tekrar tekrar göstererek, bilimsel olarak cevaplanamaz anlamsız sorularla COVIT19’u gündemde tutuyorlar. Şu simülasyona göre şu zaman biter, bu matematik modele göre bu zaman biter…bunların hepsi faraziye sonuçta…Tamam halka iyi bir haber ve ümit vermek istiyorsunuz ama gerçekten faydası var mı acaba? O tarihler tutmaz süreç daha uzun olursa ne olacak?

Konu önemli kabul ama “Ne zaman biter?’ e değil “Nasıl biter?” e odaklandığımızda bitecek. 

Vietnam’da esir düşen askerlerden ilk önce iyimserlerin direncinin kırıldığını ve esaretten sağ çıkamadıklarını biliyor muydunuz? Çünkü iyimserler her Noel’de her paskalyada bu sefer kesin çıkarız diye düşünmüşler ve koydukları hedeflerde çıkamayınca hayal kırıklığına uğrayıp ümitsizlik içinde hayatlarını kaybetmişler.

Öte yandan ABD’li subay Amiral Jim Stockdale ve askerlerinin çoğu, esaret altında geçen 8 yılın sonunda gördükleri onca işkenceye rağmen sağ salim çıkmayı başarmışlar.

Nasıl mı?

Amiral Stockdale o yılları: “Asla İNANCIMI KAYBETMEDİM. Sadece oradan kurtulacağımdan değil aynı zamanda o yaşadıklarımı hayatımın en önemli ve hiçbir şeye değişmeyeceğim tecrübesi haline getireceğimden asla şüpheye düşmedim.” diyerek anlatıyor. (Jim Collins-Good to Great)

Amiral Stockdale kaderin belirsizliği, düşmanın acımasızlığı karşısında askerleri için güçlü bir liderlik tutumu içinde:

· Kurtulacakları inancını çok sağlam bir şekilde korumuş ve çıkacakları zamanın hayalini her zaman zihinlerinde tutmuş

· Asla zaman hedefi koymamış,

· Esaret altında oldukları sürece konuşma yasağı olduğu zamanda bile, duvarlara ve yerlere vurarak mors alfabesi benzeri bir dil geliştirip dış dünya ve birbirleri ile iletişim halinde olmalarının yolunu bulmuş

· İşkenceleri daha çekilir kılmak için askerlerine taktikler vermiş

ve 8 yılın sonunda askerleri ile birlikte kurtulmayı başarmış.

Stockdale durumu şu şekilde özetliyor “Bu çok önemli bir derstir. Sonunda başaracağına dair inancını asla kaybetmemelisin. Kaybedersen ayakta kalamazsın. Ama bir yandan da o an içinde bulunduğun durumun ortaya koyduğu acı gerçekler neyse, onlarla yüz yüze gelmek için gereken disipline de sahip olacaksın” diyor.

Sonuçta COVIT19 #evdekal günlerinde, işkence altında izole edilmiş değiliz. Bugünler çok sıkıntılı, çok üzücü ama bitecek, neler bitmedi ki? Önemli olan doğru taktiklerle evde ve iletişimde kalarak bu günleri üretken bir şekilde geçirmemiz. Bir şeyler oluyor, dünya tarihine geçecek önemli bir şeyler oluyor ve biz buna tanıklık ediyoruz ve bazen de tam içinden geçiyoruz bütün bunların daha az zararla bitmesi için evde kalıp moralimizi yüksek tutmak çevremize de bunu aşılamak gibi elimizden gelebilecek şeyler var.

30 Nisan mı olur, 30 Mayıs mı bilinmez, belki de her şeyin normale dönmesi 2021’i bulur ya da o zaman başka bir normalimiz olur, bulunduğumuz anın gereklerine odaklanıp üretmeye devam etmezsek ümitsizlik o zaman bizi bulur.

Hepimize kolay gelsin.

*Bir tarafta acı gerçekleri şikâyet etmeden kabul etmek diğer tarafta da tüm zorluklara rağmen oyunun sonunda kazanacağına dair sağlam inanç sahibi olmak olarak tanımlanan iyimser ve kötümserliğin iç içe olduğu bu ikileme Stockdale Paradoksu deniyor.